Kwaliteit van een tegel. Hoe wordt dit bepaald?

Wat met de kwaliteit van een tegel?

Dit wordt bepaald op verschillende manieren.

• De manier van vormgeving: getrokken of geperst.
• Geperste tegels: Geperste tegels ontstaan uit een bevochtigde poedermengeling en worden onder hoge druk in een mal geperst tot het gewenste formaat.
• Getrokken tegels: Getrokken tegels ontstaan uit een geknede grondstofpasta, die door een speciale trek- of duwbak getrokken wordt, daar een vorm krijgt en telkens op maat wordt afgesneden.
• Technische eigenschappen.
• Slijtagegraad:
• Mechanische weerstand (buig- en breeksterkte, ponsbelasting)
• Waterabsorptiecoëfficiënt (gelinkt aan vorst-dooicycli)
• Onderhoudsvriendelijkheid (chemische weerstand).

 

De zes slijtklassen hebben enkel betrekking op geglazuurde of geëmailleerde keramische tegels.

De voornoemde slijtklassen kan men vergelijken met de PEI-waarden, die ook in vijf klassen zijn ingedeeld. PEI staat voor Porcelain Enamel Institute.

Naast de voornoemde tests kan ook een krasproef worden gedaan. Met speciale kraspennen wordt het bovenvlak van de tegel getest op zichtbare krassen. De hardheid van de tegel wordt dan bepaald aan de hand van de uitgevoerde krastests. De maat van hardheid kan men terugvinden op de schaal van Mohs, die gaat van 1 tot 10 en waarbij 10 staat voor diamant.

 

Naast de genoemde slijt- en krastests, is de Franse UPEC-norm een complete norm die de eigenschappen van de tegel weergeeft.

 

Algemene toelichting

 De UPEC-classificatie voor vloertegels vormt een gebruiks- en functie gerelateerde indeling van vloerbedekkingen, en geldt in Frankrijk, maar kan natuurlijk ook in België een goede indicatie geven kwaliteit.

 De UPEC-classificatie wordt uitgevoerd door het CSTB (Centre Scientifique et Technique du Bâtiment, wetenschappelijk en technisch centrum voor het bouwbedrijf) in Parijs en is in eerste instantie bedoeld voor ruimten waar bijzonder veel wordt gelopen.

 

Deze vier letters betekenen respectievelijk:

 

U (usure): Slijtage door belopen, stijgend in functie van de sterkte.

U2 komt overeen met PEI-slijtgroep 2 voor geglazuurde tegels

U2s komt overeen met PEI-slijtgroep 3 voor geglazuurde tegels

U3 komt overeen met PEI-slijtgroep 4 voor geglazuurde tegels

U3s komt overeen met PEI-slijtgroep 5 voor geglazuurde tegels

U4 geldt voor ongeglazuurd porcellanato, waarvoor geen eigen slijtgroep bestaat.

 

P (poinçonnement): Indruksporen veroorzaakt door meubilair en andere vast geïnstalleerde of verplaatsbare voorzieningen (objecten).

De letter P geeft informatie over de mechanische effecten als gevolg van het opstellen en het gebruik van meubilair of andere vaststaande (= indrukken veroorzakende) of beweeglijke (= rol- en sleepsporen veroorzakende) voorwerpen resp. als gevolg van het omgaan met of ook van het vallen van min of meer zware voorwerpen. Voor de definitie ervan is vooral de buig(trek)sterkte van belang.

 In de praktijk worden alleen de vijf indices 2, 3, 4, 4+ en 4s (hoogste belastbaarheid) toegewezen.

 

E (eau): Gedrag ten aanzien van water (wateropname).

E geeft de watergevoeligheid van de vloerbedekking aan.

Aan keramische tegels wordt hier altijd de hoogste index 3 toegewezen.

C (chimique): Gedrag ten aanzien van chemicaliën.

De letter C geeft informatie over de gevolgen van de chemische of fysicochemische inwerking van stoffen die negatieve effecten hebben op de duurzaamheid van de vloerbedekking (vlekken, min of meer diep inwerkende beschadiging etc.)

Hier worden veelal de indices 0,1,2 en in uitzonderingsgevallen 3 toegewezen.

De voor specifieke ruimten (laboratoria, werkplaatsen, etc.) bedoelde index 3 wordt pas aan een vloer toegekend na een keuring die specifiek is gericht op de bestemming van de betreffende ruimte (voorbeelden: laboratoria voor medische analyses, kapsalon).

Opmerkingen:

Geëmailleerde tegels zijn beter beschermd tegen vlekken dan niet-geëmailleerde tegels. 

• Gepolijste tegels zijn vlekgevoelig. Dit komt omdat ze net onder het oppervlak microporiën hebben. Bij het polijsten wordt het laagje dat deze poriën bedekt, weggehaald en wordt de microstructuur geopend. Dit kan aanleiding geven tot moeilijk te verwijderen vlekken, aangezien vervuilende stoffen worden geabsorbeerd. De duurzaamheid van de oppervlakteafwerking (polijsten) is bijgevolg niet gegarandeerd. Bepaalde fabrikanten raden voor deze gepolijste vloertegels een oppervlaktebehandeling aan (door impregnering).

 

De technische eigenschappen van een tegel:

De levensduur en bedrijfszekerheid van tegels is afhankelijk van een reeks technische eigenschappen:

Regulariteit

Onder “regulariteit” verstaan we onder andere de overdreven convexe (bolronde) of concave (holle) vorm van de tegel, eventuele dikteverschillen, verticale rechtheid van de boorden, haaksheid van alle zijden, diagonale maatvastheid, zijdelingse krommingen, vlakheidverschil van de vierde hoek in vergelijking met de drie andere hoeken. Onregelmatig oppervlak (aspect) en zichtbare fouten: gebroken hoekjes, kraakjes, onharmonische kleurschakeringen, barstjes, ontglazing, emailfouten, puntjes, vlekken, decoratiefouten, blaren, schilfervorming, krasjes, craquelage,…

Het is in de praktijk handig een onderscheid te kunnen maken tussen de nominale afmetingen, de fabrieksafmetingen en de werkelijke afmeting van een serie tegels die in een verpakking zijn gesorteerd.

Tegels die de oven verlaten, krimpen, de ene al wat meer dan de andere. Bijgevolg worden de tegels gesorteerd volgens kalibernummer.

Nominale afmeting:  bv. 40 cm x 40 cm:  alle tegels in de verpakking benaderen dit formaat.

Fabrieksafmetingen:  De tegels worden gesorteerd volgens hun afmetingen. De fabrikant moet alle tegels van 40 x 40 cm maken binnen een bepaalde tolerantie, opgelegd door een norm. Aldus ontstaan verschillende kalibers (bv. kaliber 0 tot 9). Zo heb je tegels van 39,8 x 39,8 cm, misschien ook van 40,1 x 40,1 cm.

Werkelijke afmeting: wat je meet op de tegel.

De werkelijke afmeting kan nooit door de verkoper meegedeeld worden, gezien elke productie verschilt van grote.

 

Inwendige structuur

Deze eigenschap gaat gepaard met de poriënstructuur van de tegel. De hoeveelheid water die een tegel kan opnemen, hangt bijgevolg af van de open of gesloten porositeit (bv. fijn verglaasde grès-cérame).

 

Buig- en breekbestendigheid

Buigsterkte komt overeen met de maximale druk die een proefstuk kan ondergaan vooraleer het breekt. De breeksterkte zelf is afhankelijk van het formaat van de tegel. Het is evident dat een geplaatste tegel tientallen malen sterker is (afhankelijk van de hechtingoverdracht) dan een staal dat op een testbank wordt gecontroleerd.

 

Schokvrij

De meeste keramische tegels zijn niet schokvrij. Een vallend voorwerp kan de tegels gemakkelijk beschadigen, zelfs al zijn ze geplaatst.

Deze coëfficiënt is groter naarmate de slagvastheid van de tegel hoger is.

 

Mechanische eigenschappen

 1)  Slijtvastheid is de weerstand die een tegel biedt aan af- of uitslijting van zijn bovenvlak, veroorzaakt door bewegende personen of objecten: betreden van een plaats met vuile schoenen, verplaatsen van meubilair, rollend verkeer, ...

Water, modder, sneeuw, zand en andere (chemische en organische) stoffen kunnen nadelig zijn voor de duurzaamheid van een tegelwerk. Slijtageverschijnselen kunnen we algemeen in twee soorten opdelen:

 

• Wegname van topmaterie na ten gevolge van toenemend beloop of agressieve agentia (bv. haar in kapperszaken
• Aantasting van de esthetische eigenschap, met name verdwijning van de glans op gepolijste tegels, verkleuring. Uitslijting veroorzaakt immers microscheurtjes die vuil opnemen en een functionele invloed zullen hebben op het onderhoud. Deze beschadiging stoort niet alleen het esthetische uitzicht van de tegel, maar veroorzaakt een structurele verzwakking. Een moeilijk onderhoud gaat meestal gepaard met hygiënische stoornissen!

2)  Transportbelasting is onderverdeeld in twee categorieën, namelijk “weerstand licht transport” en “weerstand zwaar transport”. Op die basis worden controles op de belasting van rollend materieel uitgevoerd. De boorden van de tegels hebben het meest te verduren en men zal zich hierop concentreren.

 

Hygrothermische eigenschappen

Terrastegels dienen vorstvrij te zijn. Naast goede hygrothermische eigenschappen is ook de plaatsing van terrastegels van zeer groot belang.

De transformatie in ijs veroorzaakt uitzetting. De tegel is hierdoor onderworpen aan een hoge mechanische belasting die scheurtjes, barstjes en zelfs ontkoppeling van de tegels tot gevolg kan hebben: conchoïde vormen (schelpvorming), d.w.z. afschilfering van de toplaag.

De vorstbestendigheid van een materiaal wordt bepaald door drie parameters:

1) het aantal poriën;

2) de vorm en de afmetingen van de poriën;

3) de capillariteit (onderlinge verbinding).

 

Er is een duidelijk verband tussen de bevriezingsweerstand en de waterabsorptie. Hoe kleiner de wateropname, des te beter de weerstand tegen bevriezing. Een vorst-dooicyclitest bepaalt de vorstbestendigheid van de tegel.

Seizoen veranderingen hebben een invloed op tegels (veranda, terrassen). De tegels passen zich aan de temperatuur en de vochtigheid (uitzetten en krimpen).

 

Chemische bestandheid

Hiermee bedoelt men de weerstand tegen vlek afgevende stoffen of chemisch agressieve producten die in contact kunnen komen met het bovenvlak van de tegel. Onder weerstand van chemicaliën verstaan we de capaciteit van de toplaag van de tegelbiscuit om weerstand te bieden aan agressie van huishoudelijke producten, chloor, zuren, vetten en solvents, zonder dat het uitzicht van de tegel verandert.

Uit proeven en tests ontstaan ook klassen. Deze zijn ingedeeld als volgt:

 

Chemische substanties, agressieve zuren of alkalische bestanddelen kunnen steeds aanwezig zijn in melkproducten, vetstoffen, detergenten, ...

Men onderscheidt twee beschadigingsmechanismen:

 

1. De aantasting van het keramische oppervlak als gevolg van een chemische reactie tussen het agressieve bestanddeel en bepaalde elementen die het bovenvlak zelf vormen. In principe is keramisch verdicht materiaal niet vatbaar voor agressieve substanties (inert).

 

2. De absorptie van actieve bestanddelen met indringing tot gevolg bemoeilijkt het schoonmaken van de tegel. De chemische resistentie zal anders zijn bij niet-geëmailleerde tegels dan bij geglazuurde oppervlakten.

Logischerwijze kan gesteld worden dat, hoe compacter het bovenvlak van de tegels is, hoe kleiner de kans op vast zetting of indringing zal zijn.

 

Veiligheid

Hier denken we onmiddellijk aan de slipweerstand van de tegels. Een zeer betrouwbare maatstaf om de antislipwaarde van een materiaal te bepalen is ongetwijfeld de antisliptest; De R-waarden (Rutsch-waarden).

Kort samengevat bestaat de antisliptest erin een proefpersoon op een hellend vlak te plaatsen met speciaal behandeld schoeisel. De R-waarde, die eigenlijk een hellingsgraad voorstelt, is de waarde waarbij de persoon begint uit te glijden. Hoe groter de wrijvingscoëfficiënt, des te kleiner het risico op uitglijden.

De temperatuur en de vochtigheidsomstandigheden spelen hier een belangrijke rol. Een glijmiddel tussen de schoenzool en de tegel (bv. olie) zal de wrijvingscoëfficiënt gevoelig doen dalen en het risico op een valpartij meteen doen stijgen.

 

Hoe ruwer het oppervlak is, hoe hoger ook de R-waarde zal zijn. Een evident nadeel van tegels met een duidelijk reliëf is dat ze moeilijker te onderhouden zijn dan tegels met een effen vlak, omdat het vuil zich gemakkelijker in de oneffenheden kan vastzetten.

 

Wat met milieu?

Bepaalde fabrieken beschikken over een eco-label.

Wat is dit?

Produceren betekent creëren zonder te vernietigen, want het milieu verdient respect en aandacht. De producenten zoeken steeds meer naar technologieën die de vervuiling en het milieu-impact verminderen. Ze investeren in veiligheid op de werkplek.

 

 

Reductie van energie

Sommige producenten richten zich op het besparen en verminderen van het energieverbruik door de productieopstelling te optimaliseren en de productieprocessen te certificeren: een besparing die, in eenvoudige bewoordingen, een vermindering van de gasemissies in de atmosfeer betekent. Voortdurende investeringen in technologische vernieuwing van het productieproces zijn gericht op het verminderen van vervuilende emissies en het genereren van een besparing van middelen. Ze verwerken hun producten, minimaliseren de gasemissies, het waterverbruik, de afvoer van afvalwater, en productieafval. Energieverbruik en geluidsniveaus zijn allemaal onderworpen aan de strengste kwaliteitscontrolenormen. Geavanceerde technologieën zorgen voor besparing en recycling van grondstoffen uit hernieuwbare bronnen.

 

Heeft u vragen of dit artikel, of wenst u een afspraak voor gratis VR-beleving van jouw project? Contacteer ons hier